Net als vele andere zorginstellingen werkt ook de
organisatie die mij woonbegeleiding geeft vanuit de Herstelvisie. In deze visie
wordt er vanuit gegaan dat de cliënt zelf de regie houdt en zelf aangeeft
wanneer hij of zij ergens (meer) hulp bij nodig heeft. De persoon staat
centraal, niet de diagnose of de klachten. De begeleider loopt als het ware
naast de cliënt en neemt niet de verantwoordelijkheid over. De Herstelvisie
gaat uit van de eigen kracht van de mens en het natuurlijke vermogen tot
herstellen; hiermee wordt niet alleen genezing bedoeld maar ook het leren
omgaan met ziekte en het verlichten van klachten.
Eigenlijk heel logisch, was het eerste dat ik
dacht toen ik me verdiepte in de Herstelvisie. Het klinkt bijna simpel zelfs. De
regie en verantwoordelijkheid bij de cliënt laten lijkt mij persoonlijk niet
meer dan natuurlijk. Helaas is echter lange tijd het tegenovergestelde
gebruikelijk geweest in de wereld van de psychiatrie en moest daarom voor dit
‘natuurlijke gegeven’ blijkbaar een visie ontwikkeld worden, zo dacht ik. Maar het is
toch niet zo simpel als het lijkt… In theorie is de Herstelvisie namelijk
vooral heel ‘makkelijk’, maar in de praktijk werkt het net even anders.
Wat als bijvoorbeeld een cliënt tijdelijk niet meer in
staat is om de verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar leven? Volgens de
Herstelvisie zou diegene dan zelf moeten aangeven dat het niet meer gaat en wat
hij vervolgens nodig heeft. Maar wat als hij dat niet meer kan en ook niet
weet wat hij nodig heeft? Het lijkt mij de taak van de begeleiding om dan in te
grijpen, echter vanuit de Herstelvisie zal men zo lang mogelijk proberen te
wachten met handelen om de verantwoordelijkheid niet van de cliënt af te nemen.
Dit lijkt mij een zeer moeilijke situatie voor een begeleider, vooral als
diegene de persoon in kwestie nog niet goed kent. Door te laat ingrijpen kan
iemand, of diens omgeving, namelijk schade oplopen.
Ik spring even over naar een ander onderwerp: de
kanteling van de Wmo (Wet Maatschappelijke Ondersteuning). Alle instellingen bij wie de zorg vanuit de AWBZ betaald wordt
krijgen te maken met bezuinigingen en veranderingen. Ik zit nu met de volgende vraag in mijn hoofd: Hoe
rijmt de Wmo met de Herstelvisie?
Ik zie een aantal gelijkenissen, bijvoorbeeld het uitgaan
van eigen kracht en het uitgaan van de persoon en niet van de diagnose. Er zijn echter
ook een aantal onderwerpen waarop ik de Wmo en de Herstelvisie een beetje zie
botsen. Mijn grootste zorg gaat over het houden van de regie bij de cliënt. Als
door bezuinigingen blijkt dat een deel van de cliënten straks naar andere
instanties wordt overgeplaatst of hun zorg zelfs gaat verliezen, hoe past dit
dan in de Herstelvisie? De cliënten zelf hebben hier namelijk niets over te zeggen. Ik
zeg niet dat de desbetreffende instanties hier wat aan kunnen doen, maar zij
werken wel vanuit Herstel; hoe vinden zij dat dit samen gaat met hun visie?
Dan is er ook de afhankelijkheid van een zorgindicatie. Misschien is een
cliënt wel heel goed in staat om aan te geven hoeveel uren zorg hij/zij per week
zou willen ontvangen, maar krijgt hij te veel of te weinig uren toegewezen. De zorginstellingen moeten het doen met de gegeven indicatie, hoe
graag zij de cliënt ook tegemoet zouden willen komen. De Herstelvisie
heeft zich dus te houden aan een aantal limitaties. Het ‘eigen regie bij de
cliënt houden’ is een ideaalbeeld dat in het huidige zorgsysteem nooit helemaal
verwerkelijkt kan worden.
Ik zal afsluiten met een voorbeeld uit mijn eigen leven. Ik
ben zo iemand die heel goed weet wat ze wil en ook goed weet wat ze nodig
heeft. Momenteel zit ik in de laagste klasse van begeleiding; klasse 1. Ik
had graag een wat hogere indicatie en een indicatie voor dagbesteding gehad, maar het CIZ geeft deze indicatie niet meer. Mijn zorginstelling moet werken met de uren en de zorg die zij vergoed krijgen en kan niet het soort hulp bieden dat ik voor ogen had. Ik heb hier dus zelf geen regie over,
zoals ik ook geen regie heb over andere mensen of over politieke beslissingen. Ik weet zelf het beste wat goed voor me is en wat ik nodig heb, maar het voelt eigenlijk alsof de keuze voor de zorg die ik krijg niet bij mij ligt.
N.B. De Herstelvisie is niet perfect, maar het is een
mooie visie. De perfecte visie of methode bestaat mijns inziens niet. Het huidige zorgstelsel heeft nou eenmaal zijn beperkingen waardoor de Herstelvisie niet helemaal tot zijn recht kan komen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten