Het vermoeiende van slapen

Prikkels

Er zijn van die natuurlijke slaaptalenten. Mensen die altijd en overal in slaap kunnen vallen en het dan ook voor elkaar krijgen om niet meer wakker te worden van allerlei commotie om hen heen. Dan zijn er ook mensen voor wie juist aan allerlei voorwaarden voldaan moet worden voordat ze een beetje normaal kunnen slapen. Van veel mensen met autisme hoor ik dat zij geen makkelijke slapers zijn en dat het vaak lang duurt voordat ze in slaap vallen. Ik denk dat dit te maken heeft met de prikkelverwerking en de langere tijd die gemiddeld nodig is om tot rust te komen. Om te kunnen slapen moeten bepaalde hersengolven namelijk niet te hoog in frequentie zijn.

Voorwaarden

Ik gebruik sinds een paar jaar een SSRI (een soort antidepressivum) waardoor ik beter slaap dan voorheen, maar zelfs dan heb ik nog een grote lijst van criteria die vervuld moeten worden om normaal te kunnen slapen. Belangrijk voor mij is het voltooien van een ritueel voordat ik naar bed ga. Hierbij horen onder andere tanden poetsen, het opruimen van rommel en de gordijnen op de ‘goede stand’ zetten. Verder moet de omgeving aan een aantal eisen voldoen. Het meest belangrijke: stilte! Met (onregelmatige) geluiden kan ik zelfs in de meest vermoeide toestand de slaap niet vatten. Een andere belangrijke vind ik een goede pyjama want tactiele prikkels zijn ook goede rustverstoorders. De pyjama moet bestaan uit 2 delen, een broek en een shirt, en moet van een zachte stof zijn die geen jeuk veroorzaakt. Als het een lange broek is moet de onderkant van de pijpen smal zijn zodat ze niet omhoog gaan kruipen terwijl ik lig te woelen. Het shirt moet losjes zitten maar de mouwen niet te wijd omdat die anders ook gaan kruipen. Ik heb ook een probleem met het creëren van de juiste temperatuur. Snel ervaar ik de omgeving als te warm of te koud, en het vervelende is dat mijn lichaam daarin nogal eens van mening verandert. In dezelfde pyjama en met dezelfde deken heb ik het de ene nacht te koud en de andere te warm. Tegenwoordig ligt er altijd een reservepyjama naast mijn bed zodat ik midden in de nacht nog kan switchen. Ik heb een knuffel genaamd Maki (het is een beer. Nee grapje, het is een ringstaartmaki). Als ik op mijn zij lig wil ik vaak iets vasthouden, maar ik kan alleen op mijn rug in slaap vallen. Maki moet daarom altijd tegen mijn linkerzij aan liggen als ik in slaap val. 

Een heel gedoe, maar helaas is het voldoen aan alle bovenstaande voorwaarden nog steeds geen garantie voor een goede nachtrust. Ik doe er gemiddeld zo'n anderhalf uur over om in slaap te komen en lig ’s nachts vaak periodes wakker. Met mijn nachtmerries er nog bij zijn er weinig ochtenden waarop ik uitgerust wakker word.

SSRI bijwerkingen

Hierboven noemde ik al dat mijn medicatie me over het algemeen helpt met slapen, maar er is ook iets vreemds mee. Sinds ik een SSRI gebruik voel ik me bijna altijd vermoeid, ongeacht het aantal uren slaap dat ik krijg. Vaak heb ik ergens in de middag een ‘slaapaanval’; een bijna onbedwingbare drang om te gaan slapen. Dit gebeurt meestal als ik thuis iets rustigs aan het doen ben maar kan ook zomaar voorkomen terwijl ik op school ben. Op zo’n moment lukt het me bijna niet meer om mijn ogen open te houden en rechtop te blijven zitten en voel ik me erg afwezig. Dit druist recht in tegen alle voorwaarden die ik nodig heb om ’s nachts te kunnen slapen. Overdag kan ik dan gewoon op de bank neerploffen en zo twee uur achter elkaar weg zijn.

Soms heb ik dagen dat ik vanaf het moment dat ik opsta weer verlang naar mijn bed. Dan ben ik de hele dag duf, sloom en onproductief. Als het laat op de avond eindelijk zover is dat ik mijn nest weer in mag duiken word ik plotseling echt wakker… met het gevolg dat ik alsnog niet kan slapen die nacht. Zijn dit typische SSRI bijwerkingen of ben ik nou een beetje raar?

Alert óf vermoeid

Hoewel ik net heb aangegeven dat ik me meestal wel op een bepaalde manier vermoeid voel, ben ik ook bekend met een staat van alertheid die richting hyperactiviteit gaat. In deze staat slaap ik een aantal dagen achter elkaar telkens maar een paar uur per nacht. Dit zijn juist mijn meest productieve en creatieve periodes. Ik zit dan in een cirkel van: weinig slaap – actiever – minder slaap – nog actiever. Het werkt op elkaar in!

Wat zou het fijn zijn om weer eens een dag te ervaren waarin ik zowel niet moe als niet overactief ben! Het stoppen met mijn medicatie zou hier vast bij helpen, maar dat is nu gewoon geen optie. Het is ook maar de vraag hoe het dan zou gaan met het slapen 's nachts...